Alimenty na rzecz dziecka w sprawie rozwodowej

W toku postępowa­nia roz­wodowego, jeżeli małżonkowie mają wspólne mało­let­nie dzieci, sąd oprócz orzeczenia roz­wodu, zobow­iązany jest wydać rozstrzyg­nię­cie także w kwes­t­i­ach doty­czą­cych mało­let­nich i ich sytu­acji po zakończe­niu postępowa­nia, mianowicie: władzy rodzi­ciel­skiej, kon­tak­tów z dzieck­iem oraz obow­iązku ponoszenia kosztów utrzy­ma­nia i wychowa­nia dziecka.

Wniosek o zasądzenie alimentów na rzecz dziecka w sprawie o rozwód

Gdy strony mają mało­let­nie dzieci, w pozwie roz­wodowym należy uwzględ­nić także kwest­ię ali­men­tów na rzecz dzieci. Sąd roz­wodowy ma obow­iązek wydać rozstrzyg­nię­cie w tym zakre­sie również wtedy, gdy strona nie zgłosiła takiego żąda­nia. W prak­tyce zdarza się, że brak w pozwie żąda­nia zasądzenia ali­men­tów na rzecz dziec­ka sąd uzna­je za brak for­mal­ny pozwu i wzy­wa do jego usunię­cia. Należy również pamię­tać, że w przy­pad­ku, gdy małżonkowie mają więcej niż jed­no dziecko, we wniosku o zasądze­nie ali­men­tów składanym w spraw­ie roz­wodowej należy wskazać odręb­nie wysokość ali­men­tów, które mają być zasąd­zone na rzecz każdego z dzieci. W przy­pad­ku wskaza­nia całkowitej kwoty ali­men­tów, które mają przysługi­wać wszys­tkim dzieciom, sąd też na ogół wzy­wa do usunię­cia braku for­mal­nego poprzez wskazanie jaka kwo­ta ali­men­tów ma przysługi­wać każde­mu z dzieci. 

Wysokość alimentów na rzecz dziecka w wyroku rozwodowym

Rodz­ice obow­iązani są do świad­czeń ali­men­ta­cyjnych wzglę­dem dziec­ka, które nie jest jeszcze w stanie utrzy­mać się samodziel­nie, chy­ba że dochody z majątku dziec­ka wystar­cza­ją na pokrycie kosztów jego utrzy­ma­nia i wychowa­nia. Zakres świad­czeń ali­men­ta­cyjnych jest uza­leżniony od uspraw­iedli­wionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możli­woś­ci zobow­iązanego. Zatem uprawnionym do świad­czeń ali­men­ta­cyjnych w tym przy­pad­ku jest dziecko (a nie rodz­ic sprawu­ją­cy nad nim oso­bistą pieczę), zaś samo wyko­nanie obow­iązku może pole­gać nie tylko na pokry­wa­niu w całoś­ci lub w częś­ci kosztów utrzy­ma­nia lub wychowa­nia dziec­ka, ale także na oso­bistych stara­ni­ach o utrzy­manie lub o jego wychowanie. Dlat­ego też, co do zasady, rodz­ic, który nie sprawu­je stałej pieczy nad dzieck­iem, jest obciążony w więk­szym stop­niu finan­sowym obow­iązkiem alimentacyjnym. 

Sąd wyda­jąc rozstrzyg­nię­cie w zakre­sie ali­men­tów na rzecz dziec­ka małżonków powinien wskazać konkret­ną kwotę, jaką zosta­je obciążony rodz­ic zobow­iązany do świadczenia.

Pon­ad­to, sąd jest zobow­iązany do rozstrzyg­nię­cia w wyroku roz­wodowym o obow­iązku ali­men­ta­cyjnym na rzecz mało­let­nich dzieci małżonków także wtedy, gdy rodz­ic, który nie sprawu­je oso­bis­tej pieczy nad dzieck­iem, real­i­zował do tej pory obow­iązek ali­men­ta­cyjny z włas­nej woli.

W sytu­acji, gdy ali­men­ty zostały ure­g­u­lowane pra­wom­oc­nym wyrok­iem sądu opiekuńczego bądź ugodą sądową przed wszczę­ciem postępowa­nia, sąd roz­wodowy powinien odnieść się do poprzed­niego orzeczenia i wskazać czy utrzy­mu­je ali­men­ty na takim samym poziomie, czy też pod­nosi albo obniża do konkret­nej kwoty (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 czer­w­ca 1975 r., III CRN 155/75).

Ugoda pozasądowa 

Sąd roz­wodowy zobow­iązany jest także do rozstrzyg­nię­cia o ali­men­tach w przy­pad­ku, gdy małżonkowie zawar­li ugodę poza­są­dową w tym przed­mio­cie. Nie ma jed­nak prze­ci­wskazań do tego, aby sąd uwzględ­nił w wyroku zgodne ustal­e­nia stron w zakre­sie alimentów.

Oddzielne postępowanie w sprawie o alimenty

Tak jak w przy­pad­ku władzy rodzi­ciel­skiej i kon­tak­tów z dzieck­iem, niedo­puszczalne jest wszczę­cie odręb­ne­go postępowa­nia doty­czącego ali­men­tów w toku pro­ce­su w spraw­ie o rozwód. Pozew o ali­men­ty wnie­siony do sądu opiekuńczego zostanie przekazany sądowi, w którym toczy się postępowanie rozwodowe. 

Pon­ad­to postępowanie o ali­men­ty na rzecz dziec­ka, które zostało wszczęte przed wytocze­niem powództ­wa o rozwód, zostanie z urzę­du zaw­ies­zone. Ze wzglę­du na obow­iązek rozstrzyg­nię­cia kwestii ali­men­tów przez sąd roz­wodowy, regułą będzie umorze­nie zaw­ies­zonego postępowa­nia jako bezprzed­miotowego. Pod­ję­cie tego postępowa­nia jest możli­we w przy­pad­ku, gdy sąd w ogóle nie orzekł w pra­wom­oc­nym orzecze­niu kończą­cym postępowanie w spraw­ie o rozwód o obow­iązku ponoszenia kosztów utrzy­ma­nia i wychowa­nia dziec­ka lub gdy zaw­ies­zone postępowanie doty­czyło obow­iązku ali­men­ta­cyjnego w innym przedziale czasowym.

W toku postępowa­nia roz­wodowego sąd może wydać postanowie­nie o zabez­piecze­niu ali­men­tów na czas trwa­nia pro­ce­su. Z chwilą wyda­nia takiego postanowienia, z mocy prawa zosta­je wstrzy­mane wyko­nanie niepra­wom­oc­nych orzeczeń o obow­iązku ali­men­ta­cyjnym, wydanych w uprzed­nio wszczętej spraw­ie, za okres od wytoczenia powództ­wa o rozwód.