Wykorzystanie w sprawie rozwodowej dowodów sprzecznych z prawem

O tym czy dany dowód jest sprzeczny z prawem decyduje przede wszystkim sposób jego pozyskania – czy na skutek podjętych działań zostało naruszone prawo.

Katalog środków do pozyskania dowodów z naruszeniem norm prawa do prywatności może być naprawdę obszerny i w zasadzie granice stanowią tylko możliwości technologiczne. Przede wszystkim można wymienić wszelkiego rodzaju podsłuchy, nagrania dźwiękowe oraz wizualne, oprogramowania szpiegujące czy instalowanie nadajników GPS w samochodach.

Jeśli chodzi o nagrywanie rozmów, to można wyróżnić dwie sytuacje: kiedy rozmowa jest nagrywana przez jednego z rozmówców oraz gdy rozmowę nagrała osoba trzecia nieuczestnicząca w zarejestrowanej rozmowie. W pierwszym przypadku istotne jest to, że podmiot nagrywający jest uprawniony do zapoznania się z treścią rozmowy oraz do dysponowania nią, czyli również upubliczniania. Zatem decydując się na nagrywanie rozmowy, której jest się uczestnikiem, nie ma potrzeby uzyskania zgody pozostałych rozmówców na tę czynność. Jednak należy mieć na uwadze, że na skutek udostępnienia nagrania w toku procesu może dojść do naruszenia również innych, niż tajemnica korespondencji oraz komunikowania się dóbr osobistych pozostałych uczestników rozmowy, np. dobrego imienia, wizerunku, nietykalności mieszkania, twórczości naukowej lub artystycznej. 

Natomiast nagrywanie rozmowy przez osobę, która w niej nie uczestniczy lub choćby nie jest przy niej obecna, wypełnia znamiona przestępstwa. Osoba trzecia nie jest bowiem uprawniona do wejścia w posiadanie informacji wynikających z rozmowy, a tym bardziej do dysponowania nimi. Wyjątek mogą stanowić informacje, które są powszechnie znane i nie były przeznaczone wyłącznie dla rozmówców. 

Analogicznie wygląda kwestia instalowania podsłuchów, nadajników GPS oraz oprogramowań pozyskujących dane bez wiedzy i zgody ich dysponenta. Z reguły dane, które można uzyskać za pomocą tych środków nie są przeznaczone dla osoby, która je wykorzystuje. W takiej sytuacji wejście w posiadanie tych informacji oraz ich wykorzystywanie jest niezgodne z prawem. 

Konsekwencje wprowadzenia do procesu dowodu sprzecznego z prawem 

Kodeks postępowania cywilnego nie wyklucza możliwości przeprowadzenia dowodu uzyskanego w sposób sprzeczny z prawem, jednak wykorzystanie w procesie zdobytych w ten sposób informacji może nieść za sobą poważne konsekwencje.

Jeżeli dowody zostały pozyskane z naruszeniem dóbr osobistych, ich upublicznienie może skutkować wytoczeniem powództwa o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w związku z naruszeniem dóbr osobistych. Przy czym należy mieć na względzie, że zgoda dysponenta dobra jest okolicznością wyłączającą bezprawność.

Natomiast w sytuacji, gdy w toku zbierania dowodów, doszło do uzyskania informacji przez osobę, która nie jest do nich uprawniona (np. w przypadku nagrywania rozmowy przez osobę trzecią), należy liczyć się z możliwością pociągnięcia takiej osoby do odpowiedzialności karnej. 

Zgodnie z art. 267 § 1 kodeksu karnego, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem (art. 267 § 3 k.k.).

Oprócz treści rozmowy, do informacji nieprzeznaczonej dla osób postronnych, należy również zaliczyć dane, zdjęcia oraz nagrania znajdujące się na telefonie, które zostały uzyskane za pomocą aplikacji szpiegującej, a także informacje o szczegółowym położeniu geograficznym określonej osoby.

Ponadto dowód z przesłuchania świadka, który powziął informację o faktach z nagrań utrwalonych przez inne osoby niż rozmówcy, również należy uznać za sprzeczny z prawem do tajemnicy komunikowania się oraz tajemnicy korespondencji.

Zatem przystępując do zbierania dowodów w sposób nie tylko wątpliwy moralnie, ale ponadto niezgody z prawem, z zamiarem wykorzystania ich w postępowaniu rozwodowym, należy mieć również na uwadze ewentualne konsekwencje w postaci procesu cywilnego o naruszenie dóbr osobistych, a nawet sprawy karnej.

Autor:

Wiktoria Rajzynger

Adwokat