Jakie dokumenty należy dołączyć do pozwu rozwodowego?

Do pozwu roz­wodowego należy dołączyć załączni­ki. W dużej mierze, to jakie doku­men­ty trze­ba dołączyć do pozwu zależy od warunk­ów konkret­nej sprawy i okolicznoś­ci, które zostały przed­staw­ione w pozwie rozwodowym.

Do każdego pozwu roz­wodowego, nieza­leżnie od szczegól­nych okolicznoś­ci danej sprawy, należy dołączyć załącznik w postaci skró­conego odpisu aktu małżeńst­wa stron. Istotne jest to, że akt ten powinien być aktu­al­ny, czyli wys­taw­iony nie dawniej niż trzy miesiące przed wniesie­niem do sądu pozwu o rozwód. Pon­ad­to, jeżeli strony mają wspólne mało­let­nie dzieci, konieczne będzie również dołącze­nie odpisów aktów ich urodzenia. W tym przy­pad­ku nie jest istot­na data wys­taw­ienia aktu. 

Ele­mentem stałym wśród załączników do pozwu jest również potwierdze­nie doko­na­nia opłaty sądowej od pozwu. Pon­ad­to, do pozwu należy dołączyć jego odpis, który jest przez­nac­zony dla strony prze­ci­wnej, a wraz z nim kopie wszys­t­kich dołąc­zonych do pozwu załączników. 

Potrze­ba dołączenia innych doku­men­tów jako załączników do pozwu będzie wynikała z okolicznoś­ci konkret­nej sprawy. Przykład­owo, jeżeli strony zawarły umowę majątkową małżeńską, konieczne będzie dołącze­nie do pozwu odpisu aktu notar­i­al­nego. Nato­mi­ast w przy­pad­ku, gdy w toku postępowa­nia roz­wodowego sąd ma rozstrzygnąć również w kwestii ali­men­tów (zarówno na rzecz mało­let­nich dzieci, jak i małżon­ka), do pozwu należy dołączyć doku­men­ty, z których będą wynikały z jed­nej strony możli­woś­ci zarobkowe i majątkowe zobow­iązanego, z drugiej zaś – uspraw­iedli­wione potrze­by uprawnionego. Doku­men­ta­mi tym nia­jczęś­ciej będą: zaświad­czenia o zarobkach, deklarac­je podatkowe oraz wykazy kosztów wraz z rachunka­mi, fak­tu­ra­mi, potwierdzeni­a­mi przelewów, itp.

Z uwa­gi na warun­ki sprawy, celowe może się także okazać złoże­nie zaświad­czeń o stanie zdrowia dzieci i stron, zaświad­czeń o pobiera­niu nau­ki przez dzieci, zaświad­czeń o skład­nikach i wartoś­ci majątku wspól­nego, jak również innych doku­men­tów, który­mi moż­na wykazać istotne dla rozstrzyg­nię­cia okoliczności.

Wraz z pozwem roz­wodowym moż­na również złożyć wniosek o zwol­nie­niu od kosztów sądowych. W takim przy­pad­ku trze­ba dodatkowo dołączyć oświad­cze­nie, z którego wyni­ka, że powód nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczer­bku utrzy­ma­nia koniecznego dla siebie i rodziny.

Kon­sek­wenc­je braku wyma­ganych dokumentów

Niedołącze­nie do pozwu roz­wodowego niek­tórych załączników może mieć różny skutek, w zależnoś­ci od tego, czy brak danego doku­men­tu uniemożli­wia nadanie sprawy biegu, czy też nie.

Zgod­nie z art. 130 § 1 k.p.c., jeżeli pis­mo pro­ce­sowe nie może otrzy­mać praw­idłowego biegu wskutek nieza­chowa­nia warunk­ów for­mal­nych lub jeżeli od pis­ma nie uiszc­zono należnej opłaty, prze­wod­niczą­cy wzy­wa stronę, pod rygorem zwróce­nia pis­ma, do popraw­ienia, uzu­pełnienia lub opłace­nia go w ter­minie tygod­niowym. Mylne oznacze­nie pis­ma pro­ce­sowego lub inne oczy­wiste niedokład­noś­ci nie stanow­ią przeszkody do nada­nia pis­mu biegu i rozpoz­na­nia go w try­bie właściwym.

Przez praw­idłowy bieg należy rozu­mieć sytu­ację, w której pozew wywołu­je właś­ci­we skut­ki w sto­sunku do strony prze­ci­wnej lub sądu. Przykład­owo, pozew nie może zostać doręc­zony stron­ie prze­ci­wnej i wywołać oczeki­wanych skutków, jeżeli brak jest odpisu pozwu oraz dołąc­zonych do niego załączników. W takim przy­pad­ku sąd niewąt­pli­wie wezwie powo­da do uzu­pełnienia tego braku w ter­minie tygod­niowym. Za brak for­mal­ny należy pon­ad­to uznać niedołącze­nie doku­men­tów, które zostały wymienione w treś­ci pozwu jako załączni­ki do niego. Wezwanie takie będzie miało również miejsce, jeżeli powód nie uiś­cił opłaty sądowej od pozwu roz­wodowego, bądź wraz z wnioskiem o zwol­nie­nie od kosztów sądowych zawartym w pozwie nie dołączył oświad­czenia o stanie majątkowym. W przy­pad­ku nieuzu­pełnienia w ter­minie tygod­niowym braków wskazanych przez sąd, pozew zostanie zwrócony.

Nie stanowi braku for­mal­nego niedołącze­nie skró­conych odpisów aktów stanu cywilnego, mimo że są one niezbędne dla ustal­e­nia aktu­al­nego stanu cywilnego stron, a tym samym rozpoz­na­nia sprawy i wyda­nia rozstrzyg­nię­cia. Dlat­ego też nie jest możli­we wezwanie powo­da przez sąd do uzu­pełnienia braku­jącej doku­men­tacji pod rygorem zwro­tu pozwu. Zas­tosowanie w tym przy­pad­ku może znaleźć przepis art. 208 k.p.c. Reg­u­lac­ja ta pozwala prze­wod­niczące­mu składu orzeka­jącego w spraw­ie do wyda­nia zarządzenia, w którym zobow­iązu­je strony do przed­staw­ienia doku­men­tów, które są niezbędne do przy­go­towa­nia rozprawy (por. postanowie­nie Sądu Najwyższego z 16 wrześ­nia 1971 r., II CZ 114/71). 

Załącze­nie do pozwu doku­men­tów, które potwierdza­ją okolicznoś­ci wskazane w pozwie roz­wodowym jest o tyle ważne, że to na stron­ie, która z danego fak­tu wywodzi skut­ki prawne, spoczy­wa ciężar udowod­nienia tego fak­tu. Niedołącze­nie doku­men­tów stanow­ią­cych dowody na popar­cie twierdzeń z pozwu może skutkować tym, że sąd uzna określone okolicznoś­ci za nieu­dowod­nione, co może skutkować nieko­rzyst­nym rozstrzyg­nię­ciem (np. nieorzecze­niem roz­wodu z winy drugiej strony, zasądze­niem niższych ali­men­tów niż żądane w pozwie, itd.).

Jeżeli powód w treś­ci pozwu roz­wodowego powołu­je się na pewne doku­men­ty, które stanow­ią dowód na popar­cie jego treś­ci, a nie jest on w ich posi­ada­niu oraz nie jest w stanie ich uzyskać, sąd na wniosek powo­da, może zobow­iązać osobę trze­cią będącą w posi­ada­niu tych doku­men­tów do ich przedstawienia.